Nunatsiavut: Ziemia Labradorskich Eskimosów.
 Mapa autorstwa J.G. Bartholomew, 1895 r. Źródło: www.heritage.nf.ca |
Trochę na temat geografii regionu.
Północno-wschodni cypel Kanady obejmuje dwie prowincje: Quebec oraz Nową Fundlandię z Labradorem. Ten ogromny teren jest domem dla dwóch dużych grup Eskimosów - Quebec Inuit oraz Labrador Inuit. Przynależne im obszary nazwano odpowiednio Nunavik (dla Eskimo z Quebecu) oraz Nunatsiavut (1) (dla Eskimo z Labradoru).
Nunatsiavut składa się z trzech odrębnych stref subarktycznych.
Obszar południowy stanowią lasy borealne z domieszką świerków i tamaraku oraz drzew liściastych takich jak osika. Patrząc na północ, lasy te ustępują miejsca tajdze, czyli strefie przejściowej, gdzie spotkać można głównie drzewostan świerkowy ze skalnymi występami, krzewami i mniejszymi roślinami. Jeszcze dalej na północ drzewa ustępują miejsca tundrze, w której skład wchodzą głównie krzewy liściaste, wierzby oraz gatunki roślin alpejskich. Obszar ten jest również domem dla największej na świecie populacji karibu. Wybrzeże Labradoru obfituje w spore ilości fok i wielorybów.
Droga do samostanowienia.
Starania dotyczące utworzenia odrębnego terytorium rozpoczęły się w 1977 roku, kiedy to Eskimosi labradorscy złożyli wniosek o wydzielenie z terytorium Nowej Fundlandii obszaru około 72,500 tysiąca kilometrów kwadratowych. Trochę wcześniej, bo w 1973 roku utworzone zostało Stowarzyszenie Innuitów Labradorskich - Labrador Inuit Association (LIA), którego zadaniem była promocja kultury i praw Eskimosów (2). Organizacja reprezentuje Inuitów Labradorskich zamieszkałych w nadmorskich miejscowościach takich jak Nain, Hopedale, Postville, Makkovik i Rigolet. 11 lat po złożeniu dokumentu rozpoczęły się negocjacje z rządem federalnym i władzami prowincji Quebec. Na mocy umów określony został historyczny zasięg rdzennych terenów obejmujący region obszarowo większy od Irlandii. 26 maja 2004 roku trzy czwarte uprawnionych do głosowania ratyfikowało umowę. Marzenie Inuitów ziściło się 1 grudnia 2005 roku, kiedy na mocy porozumienia nastąpiła oficjalna inauguracja prac rządu Nunatsiavut i władz regionalnych.
 |
Główne założenia dokumentu.
Dokument zakłada swobodę gospodarczą i samorządową na uzgodnionym terenie. Inuici wejdą w posiadanie większości wybrzeża Labradoru oraz otrzymają prawa do wspólnego zarządzania znacznie większym obszarem ziemi i oceanu. Otrzymają 140.000.000 dolarów od rządu federalnego w ciągu najbliższych 15 lat w ramach odszkodowań, jak również 156.000.000 dolarów, aby wspomóc realizację celów. W ramach umowy, będą nadal podlegać podatkom federalnym i prowincjonalnym. Eskimosi zostali właścicielami 15.800 km kwadratowych, z których otrzymają 25 procent dochodów z przyszłych projektów rozwojowych prowincji Quebec (na przykład kopalni niklu w Voisey Bay). Z kolei pięć procent udziału z projektów dotyczyć będzie pozostałej części obszaru. Nunatsiavut otrzymało również prawo do wspólnego zarządzania pasem do 20 kilometrów od brzegu Labradoru. Połowy ryb na tym obszarze są również częścią umowy.
W ramach porozumienia samorząd Inuit zyskał prawo do ustanowienia własnych przepisów prawnych, kontroli nad służbą zdrowia, edukacji i sprawiedliwości.
W skład obszaru Nunatsiavut wchodzi pięć głównych wspólnot - Hopedale, Nain, Makkovik, Rigolet i Postville. Samorząd zlokalizowany został w Hopedale z administracją w Nain. Władze składają się z 16 członków, z pośród których kilku zamieszkuje poza wydzielonym obszarem Nunatsiavut. Stowarzyszenie Inuitów Labradorskich (LIA) liczy około 5 300 członków, które obejmuje nie tylko rdzennych Eskimosów ale również Kablunângajuit - czyli półkrwi Inuitów o pochodzeniu eskimosko-europejskim. Większość członków żyje na obszarze określonym w porozumieniu, jednak ponad 2000 Eskimosów, którzy żyją poza tym obszarem - w dorzeczu Northwest River oraz Goose Bay (Zatoce Gęsiej) - również będą partycypowali w dochodach.
|
Najważniejsze daty na drodze do Nunatsiavut:
1977 - Stowarzyszenie Inuitów Labradorskich wysuwa roszczenia wobec rządu kanadyjskiego pod nazwą "Roszczenia do praw dotyczących terenów lądowych i morskich Północnego Labradoru".
1978 - Kanada zgadza się na negocjacje.
1980 - Na zaproszenie Kanady rząd Nowej Fundlandii i Labradoru zgadza się uczestniczyć w rozmowach w sprawie wniosku przedłożonego przez Inuitów.
1984 - Rozpoczynają się negocjacje między uzgodnionymi wcześniej reprezentantami obu stron.
1990 - W listopadzie podpisana zostaje agenda określająca harmonogram negocjacji w sprawie roszczeń o nazwie Agreement-in-Principle (AIP).
1992 - Stowarzyszenie Inuitów Labradorskich (LIA), Parks Canada (3) oraz władze Nowej Fundlandii i Labradoru zlecają oficjalne badania aby ocenić możliwość ustanowienia parku narodowego w rejonie Gór Torngat na Północy Labradoru.
1996 - Raport stwierdza, że utworzenie na tym terenie parku narodowego jest zasadne. W lipcu kanadyjski Minister ds. Indian i Rozwoju Terenów Północnych, Premier Nowej Fundlandii i Labradoru oraz przewodniczący Stowarzyszenia Inuitów Labradorskich (LIA) postanawiają wspólnie o wszczęciu negocjacji dotyczących eskimoskich roszczeń.
1999 - Agreement-in-Principle (AIP) zostaje parafowana przez głównych negocjatorów i zalecona do ratyfikacji w maju tegoż roku. Umowa zostaje ratyfikowana w lipcu 1999 roku.
2000 - W kwietniu rozpoczynają się trójstronne negocjacje na szczeblu lokalnym dotyczące podziału gruntów. W czerwcu przedstawiciele Stowarzyszenia Inuitów Labradorskich oraz Nowej Fundlandii i Labradoru podpisują dokument w sprawie przedsięwziętych środków tymczasowych dotyczących utworzenia proponowanego parku - Torngat Mountains National Park Reserve.
2001 - Podpisanie dokumentu Agreement-in-Principle przez przedstawicieli Kanady, Nowej Fundlandii oraz Stowarzyszenia Inuitów Labradorskich (LIA). Rozpoczęcie rozmów pomiędzy Parks Canada i Stowarzyszeniem Inuitów Labradorskich oraz pomiędzy Parks Canada i władzami Labradoru na temat ustanowienia Parku Narodowego. 16 listopada rząd Kanady i władze prowincji podpisują wstępną umowę (Interim Measures Agreement), która ma na celu zagwarantowanie ochrony praw Eskimosów zawartych w dokumencie Agreement-in-Principle (AIP).
2002 - 15 kwietnia następuje przyjęcie Konstytucji Inuitów Labradorskich. W lipcu tegoż roku Stowarzyszenie Inuitów Labradorskich (LIA), władze Nowej Fundlandii i Labradoru, rząd Kanadyjski oraz Labrador Innu Nation podpisały porozumienie w sprawie wspólnego zarządzania środowiskiem naturalnym z kompanią wydobyszczą Voisey's Bay Nickel Company Limited and Inco Limited.
2003 - 29 sierpnia negocjatorzy Stowarzyszenia Inuitów Labradorskich, Nowej Fundlandii i Labradoru oraz Kanady zainicjowali wstępne porozumienie dotyczące roszczeń Inuitów do wskazanego terytorium. W listopadzie tegoż roku sformalizowane zostały zasady współpracy między przedstawicielami Parks Kanada i LIA dotyczące Parku Narodowego Inuitów Labradorskich (Labrador Inuit Park).
2004 - 26 maja 76,4% uprawnionych do głosowania Inuitów Labradorskich poparło ratyfikację umowy przy ogólnej frekwencji 86 procent. W październiku Inuici podpisują umowę z Makivik Corporation of Nunavik. 6 grudnia porozumieniu dotyczącemu utworzenia Nunatsiavut (The Labrador Inuit Land Claims Agreement Act) nadana została sankcja królewska przez Zgromadzenie Nowej Fundlandii i Labradoru.
2005 - w maju "Overlap" parafowało umowę z Innu Nation. Poprawka Bill C-56 dotycząca Labrador Inuit Land Claims Agreement oraz Labrador Inuit Tax Treatment Agreement zostaje przeniesiona na dzień 15 czerwca 2005. 23 czerwca podczas trzeciego czytania w Senacie gubernator generalny Kanady zatwierdził ustawę Bill C-56. Począwszy od 1 grudnia 2005 roku umowa dotycząca roszczeń terytorialnych Inuitów Labradorskich oraz utworzona przez nich własna konstytucja weszły w życie podczas pierwszego Zgromadzenia tymczasowego rządu Nunatsiavut, które odbyło się w miejscowości Nain.
Przypisy:
1. W języku Inuitów Labradoru Nunatsiavut oznacza - Nasz Piękny Kraj. Nazwa ta została przyjęta przez LIA i zapisana w Konstytucji Inuitów w 2002 roku.
2. LIA - Stowarzyszenie Inuitów Labradorskich - kontroluje i reprezentuje wspólne interesy polityczne Inuitów z Labradoru. Nadzorowało również finalizację porozumień dotyczących roszczeń Inuitów do ich terytoriów.
3. Parks Canada - czyli struktura podobna do naszego Ministerstwa Ochrony Środowiska czy też Zarządu Lasów Państwowych.
Na podstawie:
1. www.nunatsiavut.com
2. www.cbc.ca
3. www.laa.gov.nl.ca
4. www.heritage.nf.ca
5. www.mun.ca
6. www.labradorvirtualmuseum.ca
Pozostałe tematy, które mogą cię zainteresować
Przedstawiamy raport dotyczący danych statystycznych Inuitów kanadyjskich. Raport został opublikowany przez Inuit Tapiriit Kanatami (ITK) organizację, która zrzesza 55000 Eskimosów żyjących w 53 wspólnotach na całym regionie Inuvialuit czyli Kanadyjskim Terytorium Północno-Zachodnim, Nunavut, Nunavik (Północny Quebec) i Nunatsiavut (Północny Labrador) oraz rozległych regionach Polarnych, nazywanych przez Eskimosów Nunangat. ITK założona została w 1971 roku i reprezentuje oraz wspiera interesy Eskimosów na różnych płaszczyznach - społecznej, kulturowej a także politycznej.
W roku 1953 i 1955 rząd kanadyjski przeprowadził eksperyment zasiedlenia najdalszych krańców Dalekiej Północy. Operacja została przeprowadzona relokując społeczności tubylcze z Pond Inlet i Inukjuak (dawniej Port Harrison).
Mimo protestów Eskimosów, w roku 1953 na miejsce Resolute Bay dotarły 23 osoby i 27 psów. Program relokacji w początkowej fazie odbył się bez zapewnienia na miejscu niezbędnej infrastruktury. Kontrowersje w tej sprawie trwały od samego początku i w roku 1996 rząd Kanady zdecydował się wypłacić Eskimosom odszkodowanie w wysokości 10 milionów $. Teraz do tej kwoty dołączył również oficjalną notę z przeprosinami.
Szerokie spektrum zagadnień związanych z ludami rejonu arktycznego i subarktycznego powoduje, iż obok tematów ściśle powiązanych z autochtonami tych regionów, pojawiać się będą również teksty o nieco innej tematyce. Głośnym echem odbija się obecnie problem globalnego ocieplenia, które bezpośrednio przekłada się nie tylko na jakość ale i styl życia Ludów Północy. Te problemy 'makro', dotyczące Arktyki, jak i wiele cech wspólnych dla wszystkich autochtonów Północy zostały zaszeregowane jako tematy ogólne i można je znaleźć pod poniższym linkiem.
Tematy ogólneZ uwagi na to, iż różne 'kraje arktyczne' prowadzą odmienną politykę wobec tego regionu oraz posiadają w różnym stopniu rozwiniętą infrastrukturę i plany zagospodarowania Północy, poniższy podział został dokonany regionalnie - według mapy.
Ameryka Azja
Nie udało się uniknąć pewnych punktów stycznych między poszczególnym krajami jednak samo życie pokazuje, że polityczne podziały i granice państwowe nie stanowią już takiej bariery jak w czasach zimnej wojny. Natomiast nowe możliwości komunikacji i aktywizacja tubylczych społeczności łączą je jak nigdy dotąd. Zatem ów podział przyjmijmy umownie jako bardziej porządkujący układ portalu, niż stricte odnoszący się do rzeczywistości.
Serwis o Małych Ludach Północy |
Aktualności | Regiony | Artykuły | Projekty | Literatura | Linki | O nas
© Copyright 2008 - 2017 Arktyka.org
Administrator - Kontakt